Κάσελ, Καρλ Γκούσταβ

(Karl Gustav Cassel, 1866 – 1945). Σουηδός οικονομολόγος. Σπούδασε μαθηματικά και οικονομικές επιστήμες στη Γερμανία και στην Αγγλία και μετά την επιστροφή του στη Σουηδία δίδαξε πολιτική οικονομία στο πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης. Ο Κ. είναι ιδιαίτερα γνωστός για τη θεωρία του περί τιμών, με την οποία κατάφερε να αξιοποιήσει τις αρχές της μαθηματικής επιστήμης στο πλαίσιο της μελέτης των οικονομικών φαινομένων. Ειδικότερα, ο Σουηδός οικονομολόγος ασχολήθηκε επισταμένως με την ανάλυση του φαινομένου της ανταλλαγής των αγαθών και με το ζήτημα της διανομής τους, ξεκινώντας από την πρωτότυπη άποψη ότι οι τιμές συντελούν στον περιορισμό της ζήτησης έτσι ώστε αυτή να συμπίπτει με την προσφορά των αγαθών, ενώ αποτελούν το μέσο για την ορθολογική διανομή του εθνικού εισοδήματος. Η διανομή αυτή καθορίζεται από τις τιμές που αφορούν τους συντελεστές παραγωγής, ενώ τα ανταλλάγματα που παρέχονται στους κατόχους των παραγωγικών μέσων αντιπροσωπεύουν την αμοιβή τους για την παραγωγική συμβολή τους στην εθνική οικονομία. Σύμφωνα με τη θεωρία του Κ., η αιτιοκρατική περιγραφή της οικονομικής πραγματικότητας παραμένει έως έναν βαθμό ατελέσφορη, επειδή η διαμόρφωσή της είναι συνάρτηση όχι μόνο αντικειμενικών (ποσοτικών) αλλά και υποκειμενικών (ποιοτικών) δεδομένων. Χαρακτηριστική εφαρμογή της θέσης του αυτής αποτελεί η υιοθέτηση της αρχής της ισορροπίας, με την οποία αναιρείται η αυστηρή αιτιώδης σχέση των εξόδων παραγωγής, για παράδειγμα αναφορικά με τις τιμές των προϊόντων. Αποφασιστική επίσης ήταν η συμβολή του Κ. στην αντιμετώπιση των προβλημάτων του νομίσματος και ιδιαίτερα χρήσιμη η θεωρία του για τον καθορισμό της τιμής του εξωτερικού συναλλάγματος. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Κ. διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στη βελτίωση της κρίσιμης, εξαιτίας της νομισματικής αρρυθμίας, οικονομικής κατάστασης που χαρακτήριζε την πρώτη μεταπολεμική περίοδο, υποδεικνύοντας τις δυσμενείς συνέπειες που θα είχε η συνέχιση της έκδοσης ακάλυπτου χαρτονομίσματος και τονίζοντας την ανάγκη να σταθεροποιηθεί το νόμισμα στο σημείο της πραγματικής του υποτίμησης, αφού ελαττωνόταν ανάλογα και η μεταλλική αξία της νομισματικής μονάδας. Ο Κ. έγραψε πλήθος οικονομικών βιβλίων, κυριότερα από τα οποία είναι τα εξής: Θεωρητική κοινωνικήοικονομική (1918), Παγκόσμια νομισματικά προβλήματα (1921) και Φύση και αναγκαιότητα του τόκου (1903).